PLATYNOWE I NIKLOWE CZUJNIKI PRZEMYSŁOWYCH TERMOMETRÓW REZYSTANCYJNYCH
Platynowe i niklowe termometry rezystancyjne są to przyrządy reagujące na zmianę temperatury zmianą rezystancji wbudowanego w nie rezystora. W osłonie ochronnej, oprócz rezystora termometrycznego znajdują się odizolowane wewnętrzne przewody łączeniowe oraz zaciski zewnętrzne do przyłączenia elektrycznych przyrządów pomiarowych. Mogą zawierać elementy montażowe lub głowice przyłączeniowe.
PN - EN 60751 + A2: 1997 podaje zależność między temperaturą, a rezystancją dla rezystorów platynowych określoną na podstawie poniższych wzorów:
- w zakresie -200°C do 0°C: Rt = R0 [ 1 + At + Bt2 + C ( t - 100°C ) t3 ]
- w zakresie 0°C do 850°C: Rt = R0 ( 1 + At + Bt2 )
Dla platyny o jakości zwykle stosowanej w przemysłowych termometrach rezystancyjnych wartości stałych w powyższych równaniach są następujące:
A = 3,9083 x 10-3 °C-1
B = - 5,775 x 10-7 °C-2
C = - 4,183 x 10-12 °C-4
W przypadku termometrów rezystancyjnych podaje się również współczynnik temperaturowy α, definiowany jako:
α = ( R100 - R0 ) / ( 100 x R0 ) = 0,00385°C-1
R100 - rezystancja w 100°C
R0 - rezystancja w 0°C
Do obliczeń stosuje się dokładną wartość α =0,00385055 °C-1
Dla czujników niklowych w całym zakresie pracy (od -60 do 250°C) zależność między temperaturą, a rezystancją oblicza się wg następującego równania ( wg DIN 43760 ):
Rt = R0 ( 1 + 0,5485 x 10-2t + 0,665 x 10-5t2 + 2,805 x 10-11t4 - 2 x 10-17t6 )
gdzie:
R0 - opór w temperaturze 0°C
Rt - opór w temperaturze t
t - temperatura w °C
W zakresie temperatur - 60 °C do 180 °C można pominąć składnik - 2 x 10-17t6
1. CHARAKTERYSTYKI REZYSTORÓW TERMOMETRYCZNYCH (SKRÓCONE).
Rezystor Ni100 | |
Temperatura °C |
Rezystancja Ω |
-60 | 69,51 |
-40 | 79,06 |
-20 | 89,26 |
0 | 100,00 |
20 | 111,25 |
40 | 123,01 |
60 | 135,30 |
80 | 148,19 |
100 | 161,71 |
120 | 175,94 |
140 | 190,93 |
160 | 206,70 |
180 | 223,10 |
Obliczanie dopuszczalnych odchyłek temperatury
ZAKRES TEMPERATURY | WZÓR |
-60 ÷ 0°C | ±(0,4 ÷ 0,0028 |t|) °C |
0 ÷ +250°C | ±(0,4 ÷ 0,007 |t|) °C |
|t| - bezwzględna wartość temp. °C
TEMPERATURA [°C] |
TOLERANCJA [Ω] |
TOLERANCJA [°C] |
-60 | ±1,00 | ±2,10 |
0 | ±0,20 | ±0,40 |
+100 | ±0,80 | ±1,10 |
+180 | ±1,30 | ±1,70 |
Pt500 = 5 x Pt100
Pt1000 = 10 x Pt100
Rezystor Pt100 | |||||
Temperatura °C |
Rezystancja Ω |
Temperatura °C |
Rezystancja Ω |
Temperatura °C |
Rezystancja Ω |
-200 | 18,49 | 160 | 161,04 | 520 | 287,53 |
-180 | 27,08 | 180 | 168,46 | 540 | 294,11 |
-160 | 35,53 | 200 | 175,84 | 560 | 300,65 |
-140 | 43,87 | 220 | 183,17 | 580 | 307,15 |
-120 | 52,11 | 240 | 190,45 | 600 | 313,59 |
-100 | 60,25 | 260 | 197,69 | 620 | 319,99 |
-80 | 68,33 | 280 | 204,88 | 640 | 326,35 |
-60 | 76,33 | 300 | 212,02 | 660 | 332,66 |
-40 | 84,27 | 320 | 219,12 | 680 | 338,92 |
-20 | 92,16 | 340 | 226,17 | 700 | 345,13 |
0 | 100,00 | 360 | 233,17 | 720 | 351,30 |
20 | 107,79 | 380 | 240,13 | 740 | 357,42 |
40 | 115,54 | 400 | 247,04 | 760 | 363,50 |
60 | 123,24 | 420 | 253,90 | 780 | 369,53 |
80 | 130,89 | 440 | 260,72 | 800 | 375,51 |
100 | 138,50 | 460 | 267,49 | 820 | 381,44 |
120 | 146,06 | 480 | 274,22 | 840 | 387,33 |
140 | 153,58 | 500 | 280,90 | 850 | 390,26 |
2. DOPUSZCZALNE ODCHYŁKI REZYSTANCJI ΔR I TEMPERATURY ΔT.

3. WŁASNOŚCI DYNAMICZNE TERMOMETRÓW / NORMA PN-EN 60751 + A2:1997 /
Czas odpowiedzi [t] jest to czas, którego potrzebuje termometr po skoku temperatury, aby wskazać określoną część skoku temperatury.
Czas odpowiedzi [t05], jest to czas po którym termometr wskaże 50% skoku temperatury.
Czas odpowiedzi [t09], jest to czas po którym termometr wskaże 90% skoku temperatury.

Czasy odpowiedzi wyznaczane są w następujących warunkach:
- w powietrzu:
prędkość przepływu V = 3 ± 0,3 m/s
temperatura powietrza T0 = 10÷30°C
skok temperatury ΔT = 10÷20°C
minimalna głębokość zanurzenia = (długość + 15 średnic) części czułej
- w wodzie:
prędkość przepływu V = 0,4 ± 0,05 m/s
temperatura początkowa T0 = 5÷30°C
skok temperatury ΔT = 10°C
minimalna głębokość zanurzenia = (długość + 5 średnic) części czułej
Uwaga! Wartości czasów odpowiedzi wyznaczone według różnych norm, w różnych warunkach, nie są wzajemnie porównywalne.
Własności dynamiczne oporników drutowych / wg katalogów firmowych /.
OPORNIKI DRUTOWE | |||||
Wymiar opornika | T05 [s] | T09 [s] | UWAGI | ||
W04 | P1 | W04 | P1 | ||
1,5x25 | 0,20 | 5,00 | 0,60 | 18,00 |
( ) wartość dla oporników podwójnych i potrójnych |
2,5x30 | 0,25 | 0,70 | |||
2,8x30 | 0,25 | 15,00 | 0,70 | 50,00 | |
3,0x30 | 0,25 | 0,90 | |||
3,5x30 | 0,30 | 1,10 | |||
3,8x17 | |||||
3,8x30 | 0,30 | 30,00 | 1,10 | 120,00 | |
4,0x30 | 0,35 | 1,40 | |||
4,5x18 | 0,30 | 1,20 | |||
4,5x30 | 0,35 | 35 (40) | 1,40 | 125 (140) | |
4,5x50 | 0,35 | 1,40 | |||
5,0x60 | 0,35 | 1,40 |
W04 - w wodzie przy V = 0,4 [m/s]
P1 - w powietrzu przy V = 1,0 [m/s]
4. OBWODY POMIAROWE REZYSTORÓW TERMOMETRYCZNYCH.
Kod kolorów izolacji przewodów stosowany w czujnikach rezystancyjnych.
B - biały
C - czerwony
Z - zielony
Cz - czarny
![]() |
Połączenie jednym przewodem do każdego końca rezystora
termometrycznego. Układ połączenia stosowany, gdy rezystancja przewodów
połączeniowych może być rozpatrywana jako składowa stała w układzie
pomiarowym. Również gdy błąd pomiaru spowodowany wpływem rezystancji
przewodów przyłączeniowych może być ignorowany. Połączenie jednym przewodem do jednego końca rezystora termometrycznego i dwoma przewodami do drugiego końca rezystora. Układ połączenia przeznaczony do współpracy z urządzeniami zaprojektowanymi z wejściem trzyprzewodowym. Umożliwia kompensację błędu pomiaru wynikającego z rezystancji oraz ze zmian rezystancji przewodów przyłączeniowych. Najczęściej używany układ połączeń przewodów przyłączeniowych. Połączenie dwoma przewodami do każdego końca rezystora termometrycznego. Układ umożliwia dokładną kompensację rezystancji i zmian rezystancji przewodów przyłączeniowych. Stosowany do pomiarów wymagających najwyższej dokładności. Dwa odizolowane od siebie rezystory termometryczne w jednej obudowie z przyłączeniem jednym przewodem do każdego końca rezystora. Stosowany w układach wymagających zabezpieczenia ciągłości pomiaru proces (uszkodzenie obwodu jednego rezystora nie przerywa pomiaru). Układ połączenia nie zapewnia kompensacji rezystancji i zmian rezystancji przewodów przyłączeniowych. Stosowany, gdy rezystancja przewodów przyłączeniowych może być rozpatrywana jako składowa stała w układzie pomiarowym. Również gdy błąd pomiaru spowodowany wpływem rezystancji przewodów przyłączeniowych może być ignorowany. Dwa odizolowane od siebie rezystory termometryczne w jednej obudowie. Przyłączenie każdego rezystora jednym przewodem do jednego końca i dwoma przewodami do drugiego końca. Stosowany w układach wymagających zabezpieczenia ciągłości pomiaru procesu (uszkodzenie obwodu jednego rezystora nie przerywa pomiaru). Umożliwia kompensację błędu pomiaru wynikającego z rezystancji oraz ze zmian rezystancji przewodów przyłączeniowych. Układ połączenia przeznaczony do współpracy z urządzeniami zaprojektowanymi z wejściem trzyprzewodowym. |